Rượu vang & Cuộc sống

Văn hoá rượu vang và nghệ thuật thưởng thức

Không đơn thuần là thức uống, rượu vang là sản phẩm mang hàng ngàn năm văn hoá theo dòng lịch sử của loài người. Từ khi du nhập và xuất hiện tại Việt Nam, đây là thứ đồ uống không thể thiếu trong những bữa tiệc trang trọng hoặc những buổi họp mặt gia đình mang tính thân mật. Nếu trót lỡ yêu rượu vang, thức uống này mở ra cho người thưởng thức cả kho tàng văn hoá và nghệ thuật thưởng thức lâu đời.

Rượu vang – Thức uống từ một nền Văn hoá

Truyền thuyết kể rằng, Jamshid – một vị vua nước Ba Tư hồi đó đã trục xuất một trong những bà vợ của mình ra khỏi vương quốc mà ông trị vì. Chán nản và muốn tự tử, cô gái đi đến một nhà kho của vua Jamshid và tìm thấy một chiếc bình được đánh dấu ‘độc dược’. Cô uống thứ được dán nhãn độc dược đó vì thiết nghĩ, khi phụ nữ bị chính người đàn ông của mình ruồng bỏ, đâu còn gì thiết tha cuộc sống.

Kì lạ thay, sau khi uống thứ độc dược đó, tinh thần cô trở nên dễ chịu, phấn chấn và yêu đời hơn. Ngay lập tức, cô dâng phát hiện mới của mình lên nhà vua. Vua Jamshid ngạc nhiên! Như phải lòng cô gái đẹp ngay lần đầu gặp gỡ, nhà vua lập tức say mê thứ từng được dãn nhãn độc dược. Ông ra lệnh cho dân toàn vùng Persepolis phải trồng nho, và nho sẽ được dùng để sản xuất ra “Vin”. Những bình chứa được dán nhãn độc dược mà cô gái uống, thực chất là nho dư thừa sau vụ mùa, được chất lại và bị coi là đồ bỏ. Và “Vin” – rượu vang đã đến với loài người như thế…

Trong khi hầu hết các sử gia nghiên cứu về rượu vang xem câu chuyện này đơn thuần là truyền thuyết, nhưng có nhiều bằng chứng khảo cổ cho thấy, rượu vang đã được biết đến và buôn bán rộng rãi vào thời các vị vua đầu tiên của đất nước Ba Tư. Thứ đồ uống khiến vị vua Jamshid say đắm được cho xuất hiện sớm nhất ở Hy Lạp, khoảng 6500 năm trước, sớm hơn cả ở các quốc gia châu Âu. Dionysus, vị thần Hy Lạp tượng trưng cho sự hoan lạc và rượu vang thường được đề cập tới trong các tác phẩm của Homer và Aesop. Đôi khi vị thần này còn được gọi là Acratophorus – được suy tôn là đấng Tối cao ban rượu vang đến cho loài người. Ở Ai Cập nghề trồng nho xuất hiện cách đây khoảng 3000 năm TCN. Tuy nhiên, Đế quốc La Mã có một ảnh hưởng to lớn đến nghề trồng nho và làm rượu vang. Hầu như tất cả các vùng làm rượu vang chính của Tây Âu ngày nay đều được hình thành trong thời kỳ Đế quốc La Mã.

Ở Pháp và nhiều quốc gia châu Âu, họ đưa ra nhiều những quy định ngặt nghèo trong việc trồng nho và sản xuất rượu vang. Người dân ở đây coi rượu vang là tinh hoa của trời và đất, một sản phẩm nông nghiệp gần như không bị tác động của khoa học kĩ thuật tiên tiến. Rất nhiều nhà sản xuất vẫn áp dụng việc thu hái bằng tay thay vì máy móc để đảm bảo chất lượng tuyệt hảo nhất cho rượu vang mà họ sản xuất. Dẫu rằng, sản phẩm thuần nông này sẽ đem lại sản lượng cao hơn rất nhiều khi sử dụng máy móc và áp dụng quy trình công nghiệp.

Còn thưởng thức thì sao?

Người Pháp thường có câu nói “sự giàu nghèo của một người đàn ông không nằm ở số tài khoản, mà nằm ở số rượu vang anh ta có trong hầm”. Điều này dường như trở thành luật bất thành văn lưu truyền trong giới Quý tộc châu Âu, nhưng có ảnh hưởng tới nhiều quốc gia trên thế giới. Ai cũng có thể uống rượu vang – tất nhiên. Nhưng để thưởng thức nó một cách trọn vị, thì cần nhiều hơn là một cái chạm ly. Đó là sự hiểu biết mà bất cứ tay chơi sành sỏi nào cũng nhọc công tích luỹ để không biến mình thành kẻ ‘võ biền’ giữa thế giới vô tận và đầy chuếnh choáng của rượu.

Ở một phương diện nào đó, thưởng vang cũng như tình yêu vậy. Mọi thứ bắt đầu từ cảm nhận và sự say mê đầu tiên, như vị vua Ba Tư Jamshid lần đầu chạm môi vào thứ thức uống đầy mê hoặc. Đối với rượu thì đó là độ đặc sánh, sự kết dính hay còn được gọi là ‘wine’s body’. Tuỳ theo độ cảm nhận của vị giác, người ta chia vang thành light, medium hay full-body. Việc nhận biết được body của rượu là bước đầu tiên để tạo nên mối liên kết giữa người uống và rượu. Đây cũng là những cảm nhận đầu tiên, để một người có thể tìm ra đâu là loại vang phù hợp nhất với bản thân mình.

Thuật ngữ ‘wine’s body’ nghiêng về độ ‘cảm’ rượu nhiều hơn là hương vị của rượu, nó được áp dụng cho cả vang trắng lẫn vang đỏ. Trong thực đơn của mọi nhà hàng cao cấp, danh sách đồ uống luôn được sắp xếp theo thứ tự, từ ‘light’ cho đến ‘full-body’. Bên cạnh đó, nồng độ rượu cũng phản ánh được ‘wine’s body’. Những loại rượu có nồng độ cồn từ 13% trở lên thường có ‘body’ nặng hơn hay độ đặc và sự kết dính cao hơn so với những loại rượu có nồng độ cồn thấp hơn. Trước khi thưởng thức, vang thường được để ở môi trường có nhiệt độ thích hợp với từng loại rượu, ví dụ như ủ trong nhiệt độ từ 7-10 độ C với vang trắng. Hoặc từ 13-15 độ C đối với vang đỏ. Tiếp đến cách mở vang, cắt vỏ bao quanh nút chai, cách miệng chai khoảng 5mm. Thực khách lau sạch miệng chai bằng khăn trắng và khô. Sử dụng đồ khui nút, vặn theo chiều kim đồng hồ cho đến nấc cuối cùng. Sau đó, nhẹ nhàng nhấc nút chai ra.

Diện tích không khí mà rượu tiếp xúc ảnh hưởng rất nhiều đến hương vị của rượu, mỗi loại rượu lại phù hợp với một kiểu dáng ly nhất định mà người uống rượu vang cần phải biết đó là: những loại ly có bầu mập tròn và chân cao sẽ phù hợp để đựng vang đỏ. Những loại ly có bầu dáng thon, dài thì phù hợp với vang trắng, những loại có miệng cao, bầu thon thì thích hợp với rượu Sâm-panh (champagne).

Người yêu vang nói, rượu vang chạm tới mọi giác quan trên cơ thể con người. Ví như thị giác, người ta dùng mắt để nhận biết được tính nhất quán của rượu qua màu sắc. Khi lắc dòng rượu xoay tròn trong ly, ở những ‘ô cửa sổ’ ẩn hiện trên thành ly. Về khướu giác, hương thơm quyết định rất nhiều đến độ ngon của rượu. Khướu giác giúp người ta nhận biết được độ mạnh của vang. Và ở vị giác, tất nhiên là để nếm được độ ngọt, đậm, chua hay chát của rượu vang.

Rượu vang và Sức khoẻ

Cái gì quá cũng không tốt. Nhất là rượu!

Đó là lý do thực khách nên thưởng thức một ly rượu vang mỗi ngày. Nhiều nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng, uống một ly vang mỗi ngày giúp ngăn ngừa sự hình thành các cục máu đông, sự tích tụ cholesterol trong động mạch, từ đó giảm nguy cơ đột quỵ. Các chất phytochemical trong rượu làm tăng loại cholesterol tốt trong cơ thể, thêm vào đó thành phần chất chống oxy hóa giúp bảo vệ niêm mạc của động mạch vành. Uống từ một đến hai ly rượu vang đỏ mỗi ngày bạn sẽ cảm nhận được tác dụng của nó đến sức khỏe tim mạch của mình. Thành phần resveratrol được tìm thấy trong rượu đỏ có tác dụng bảo vệ thính giác, theo kết quả của một nghiên cứu gần đây. Vì vậy, trong những bữa thưởng rượu vang, người ta thường bật những giai điệu yêu thích để hưởng sự thư giãn tối đa.

Theo nghiên cứu chỉ ra ở nam giới, uống rượu vang từ một đến ba lần mỗi tuần sẽ giảm tỷ lệ tinh trùng bất thường ở nam giới. Với người yêu vang, một ly rượu kèm thức ăn phù hợp sẽ giúp họ đạt ham muốn tình dục tối ưu hơn. Ở nữ giới, resveratrol có trong rượu vang giúp trung hoà các gốc tự do có thể tấn công làn da khi không được kiểm soát. Nếu được cung cấp một lượng vang thích hợp, thành phần resveratrol sẽ bảo vệ làn da khỏi sự phá huỷ của gốc tự do. Khi lượng đường trong máu được kiểm soát tốt, cơ thể sẽ không trữ nhiều đường và chất béo. Từ đó giảm nguy cơ tiểu đường.